RUSLAR TÜRKMEN DAGINDA NE ARIYOR? -2
Ruslarin sicak denizlere inme ideallerini gerçeklestirmek için; Osmanli ve Isveç karsi mücadelesi 18. Yüzyilda tüm hizi ile devam etti.
1768 yilinda baslayan Osmanli-Rus savasi, Osmanli tarihinin en agir yenilgilerinde birisi olarak sonuçlandi. Küçük Kaynarca anlasmasi ile Kirim elden çikti. Ruslar, Karadeniz'e bir daha çikmamak üzere yerlestiler.
Orta Asya yönünde hizli sekilde ilerleyen Ruslar karsisindaki parçalanmis Türk devletlerini kolay sekilde istila ettiler. Ruslar, Büyük Okyanus kiyilarina kadar ulastilar.
2. Katerina Osmanli devletini yikip Bizans imparatorlugunu tekrar kurmak istiyordu. 1787'de Avusturya ve Rusya Osmanli topraklarini paylasmak için bir antlasma imzaladilar. 1790 kadar süren savaslar Fransiz Ihtilalinin etkileri üzerine sona erdi.
1789 Fransiz Ihtilali sonucunda degisen Avrupa'daki siyasi ve toplumsal yapi Rus imparatorlugu bir nevi önünü açti. Fransizlarin Napolyon'un macerasi dünyadaki dengelerin degismesine neden oldu. Napolyon'un Rusya'yi istila etme hareketinin basarisiz olmasi, Ruslari Avrupa'nin en büyük güçlerinden bir tanesi yapti. Avrupa'da denge unsuru haline geldiler.
Milliyetçilik akimi; Ruslarin, Balkanlarda Panislavizm akimini desteklemesi ile yeni sekiller almaya basladi. Balkan toplumlarini Osmanli Devletine karsi ayaklandirarak Balkanlar üzerinden Akdeniz'e inmek için çabaladi.
19. Yüzyilda baslayan Sanayi Devrimi ile sanayilesen büyük devletler yeni hammadde ve pazar bulabilmek için var güçleriyle sömürgecilik yarisina girmislerdi. Rusya'da sicak denizlere inerek bu sömürge pastasindan pay almak için sürekli olarak Osmanli, Iran, Isveç, Polonya, Orta Asya yönünde istila hareketlerine baslamisti.
1833 yilinda Kavalali Mehmet Ali Pasa'nin Osmanli isyan etmesi ve Osmanli ordularinin yenilmesi ile 2. Mahmut savunmasiz kalan baskent Istanbul'u korumak için Rusya'dan yardim istemek zorunda kaldi. Bu yardim karsiliginda Ruslara bazi imtiyazlar tanimak zorunda kaldi ve bogazlari Rus gemilerine açti. Bu antlasma Hünkâr Iskelesi antlasmasiydi neticede Bogazlar ve Misir sorunun ortaya çikmasina neden oldu.
Ruslarin, sicak denizlere inmelerini engellemek ve kendi çikarlarini korumak için; Ingiltere, Osmanli, Iran ve Isveç'in hamiligine soyunmustur.
1854 yilinda baslayan Kirim Savasinda yenilen Ruslar ekonomik bir çöküntü içine girdi. Uzun süren Kafkasya halklarini direnisleri güneye inmelerine engel oldu.
1870'lerden itibaren Avrupa'da birliklerini saglayan Almanya ve Italya yeni dengelerin olusmasina sebep oldu. Rusya bu denge siyaseti içinde aktif bir sekilde yer alarak yayilmaci siyasetini devam ettirmek istiyordu.
1877-1878 Osmanli-Rus Savasi (93 Harbi) ile Osmanli Devletinin önemli topraklarinin elden çikmasina neden oldu. Yesilköy'e kadar gelen Ruslar Istanbul'u almalari an meselesi idi. Büyük devletlerinin çikarlarina uymadigi için Rusya'ya karsi tavir aldilar ve Berlin Antlasmasini imzalamak zorunda kaldilar.
Ruslar, Dogu rakipleri Japonlara 1905 yilinda yenildiler ve Büyük Okyanus yönündeki ilerleyisleri durdu. Ekonomik dar bogaza düsen büyük isçi grevleri ve toplumsal olaylar yasandi. Rusya'da 1905 devrim oldu. (devam edecek)
Hüseyin Karaaslan