Bugün, 19 Kasım 2025 Çarşamba
Misir’i yaklasik 30 yil yöneten Hüsnü Mübarek’in 2011’de devrilmesinin ardindan 2012’de besinci cumhurbaskani seçilen Muhammed Mursi’nin iktidari önceki gece sona erdi. Mursi, yönetimde oldugu süre boyunca, Müslüman Kardeslerin çikarlari dogrultusunda hareket etmis, Misir halki’nin taleplerini görmezden gelmisti. Müslüman Kardesler geleneginden gelen Misir’in 5. Cumhurbaskani Mursi pek çok tartismali yasalara imza atti.
Mursi’nin en tartismali yasasi anayasada tüm yetkileri elinde toplayan firavun yasasiydi. Mursi’nin, yeni parlamento seçilinceye kadar kararlarini itiraz edilemez kilan kararnamesi, onu yeni Mübarek olmak ve devrimi çalmakla suçlayan muhalifler arasinda öfkeye neden oldu. Ayrica Mursi kabinede de birçok degisiklige gitti. Hem iktidardaki yönetim kadrosunda hem yerel yönetimlere ihvan üyelerini getirdi. Devletin tüm kurumlarinda hizla kadrolasmaya gidildi.
Evrensel
12 Agustos 2012: Mursi, Savunma Bakani Muhammed Hüseyin Tantavi ve Genelkurmay Baskani Sami Anan’in istifasini istedi. Misir’in en büyük nisani ile ödüllendirilen Tantavi ve Anan, cumhurbaskanligi özel danismanligina atandi. Askeri istihbarat sefi olarak görev yapan Abdulfettah es-Sisi, yeni savunma bakani olarak atanirken Genelkurmay Baskani Anan’in yerine General Sidki Sobhi getirildi. Mursi, kara, hava ve deniz komutanliklarina da yeni isimler atadi.
23 Agustos: Yeni parlamentonun seçilmesine dek tüm yasama yetkilerini üzerine alan Mursi, firafun yasasiyla ülkede tek adam olma yolunda ilerledi.
20 Eylül: Mursi, Ankara’da AKP 4. Olagan Büyük Kongresi’ne katildi, Cumhurbaskani Abdullah Gül ve Basbakan Recep Tayyip Erdogan ile bir araya geldi. Erdogan, Mursi’ye firavun yetkileri veren anayasa maddesini özgürlükçü ve demokratik olarak yorumladi.
23 Eylül: Mursi, Birlesmis Milletler Genel Kurulu toplantilarina katilmak için gittigi New York’ta ABD Baskani Barack Obama’nin da aralarinda bulundugu çok sayida liderle bir araya geldi.
11 Ekim: Mursi’nin Bassavci Abdülmecid Mahmud’u görevinden alarak Vatikan’a büyükelçi tayin etmesi, yeni bir krizin baslamasina neden oldu. Bassavci Mahmud, Mübarek rejimine karsi 25 Ocak 2011’de baslayan halk ayaklanmasinin hemen ardindan Tahrir Meydani’nda yasanan ve ‘’Deve Savasi’’ olarak adlandirilan olayin sorumlularini beraat ettirdigi gerekçesiyle tepkilerin odagi haline gelmisti. Mahmud’un yerine Talat Ibrahim Abdullah atandi.
23 Kasim: Anayasa degisikligi, baskent Kahire, Iskenderiye ve diger kentlerde düzenlenen gösterilerle protesto edildi. Misirlilar, Cumhurbaskanligi sarayinin önüne kadar ilerlediler. O dönemde ordu harekete geçerek tanklarla cumhurbaskanligi önünü korumustu. Mursi taraftarlar eylemler boyunca halka saldirdi. Saldirilarda bir çok kisi hayatini kaybetti.
26 Kasim: Yüksek Yargi Konseyi üyeleri ile görüsen Mursi, geri adim atti gerilimi dindirmek amaciyla anayasa degisikliginden kaynaklanan yetkilerini kisitlayacagi açiklamasini yapti.
27 Kasim: Tahrir Meydani’nda toplanan on binlerce kisi, Mursi’ye ya anayasa degisikligini geri çekmesi ya da istifa etmesi çagrisinda bulundu. Polis güvenlik güçleri arasinda çikan çatismalarda 1 kisi yasamini yitirdi, çok sayida kisi yaralandi.
29 Kasim: Anayasa Hazirlik Komisyonu Baskani Hüsam el-Giryani, anayasa taslaginin oy birligiyle kabul edildigini açikladi. Mursi, taslagin 15 Aralik’ta referanduma sunulacagini belirtti.
5 Aralik: On binlerce Misirli, yarginin bagimsizligina büyük bir darbe olarak nitelendirdikleri anayasa taslagini protesto etmek amaciyla Tahrir Meydani’ni doldurdu. Polis ve asker, Mursi’nin istifa etmesi talebinde bulunan halki dagitmak için göz yasartici gaz kullandi. Çikan çatismalarda 11 kisi öldü, yaklasik bin kisi yaralandi.
6 Aralik: Mursi, Misir’da istikrarin saglanmasi için ve atilacak adimlari görüsmek üzere Genelkurmay Baskani es-Sisi ve bakanlar ile bir araya geldi. Gösterilerin devam etmesi üzerine Kahire’ye çok sayida tank ve zirhli araç gönderildi ve sokaga çikma yasagi ilan edildi. Mursi’nin ailesi Kahire’nin 76 kilometre kuzeydogusundaki Zagazig kentinde bulunan evlerini terk etmek zorunda kaldi.
8 Aralik: Ordu, protestolarin baslamasinin ardindan ilk kez açiklama yaparak, kamu kurum ve kuruluslari ile masum halkin asker korumasi altinda oldugunu ve olaylarin daha da ciddilesmesine izin verilmeyecegini vurguladi. Kabine, orduya güvenligin saglanmasi için yetki verdi.
15 Aralik: Anayasa referandumunun birinci asamasi yapildi. Referandumun ilk asamasinda halkin yüzde 56,5’i “evet”, yüzde 43,5’i ise “hayir” oyu kullandi.
15 22 Aralik: Mursi’nin “anayasa reformu” için yapilan referandumlar arasinda ise 3 büyük stratejik sanayi isletmesinde grevler yapildi, ikisinde isçilerin talepleri hemen karsilandi. Giza’da bulunan kamuya ait Dogu Tütün Sirketi isimli sigara fabrikasinin 13 bin isçisi, kesilen ikramiyeleri için grev yaptilar ve kazandilar.
Ayrica sirketin Mübarek yanlisi CEO’sunun da yolsuzluklari nedeniyle isten atilmasini istediler, hükümet CEO hakkinda sorusturma yapilmasi emrini verdi ve görevden uzaklastirdi. Bir baska kamu isletmesi olan Misir Alüminyum’un 8 bin isçisi de yine kesilen ikramiyelerine yeniden kavustu
22 Aralik: Referandumun ikinci asamasi yapildi. Halkin yüzde 71’i “evet”, yüzde 29’u ise “hayir” oyu kullandi. Böylece yeni anayasa, halkin yüzde 63,8’inin oylari ile kabul edildi.
25 Ocak: Devrimi’ni ikinci yil dönümünde halk yeniden, devrimlerini çalan Mursi’ye karsi ayaklandi. On binlerce kisi yeniden Tahrir’de toplandi.
26 Ocak: Port Said Stadyumu’nda çikan olaylarda suçlu bulanan 21 kisiye verilen ölüm cezasi, gerilimin yeniden tirmanmasina neden oldu. Çikan çatismalarda 33 kisi öldü.
27 Ocak: Çatismalarda ölen 33 kisinin cenazesi, yeniden kan dökülmesine yol açti. Polisin halkin üzerine ates açmasi sonucu yedi kisi yasamini yitirdi. Mursi, Süveys Kanali’ndaki Ismailiye, Port Said ve Süveys kentlerinde 30 günlük olaganüstü hal ilan etti.
1 Subat: Bu tarihten itibaren sularin durmadigi 750 bin nüfuslu Port Said’de, “sivil itaatsizlik” olarak baslayan hareketlenme süresiz grevlere dönüstü. Mursi hükümeti karsiti eylemler, muhalif siyasi örgütlerin de destegi ile giderek büyüdü. Milyar dolarlik ithalat ve ihracatin yapildigi Dogu Limani gemilere tamamen kapandi. Port Said’deki grevler Mursi Hükümetinin ve Müslüman Kardeslerin, karsilastigi en büyük eylemlerdi.
11 Subat: Misir halki, Hüsnü Mübarek’in istifasinin ikinci yil dönümünde cumhurbaskanligi sarayi önünde toplanarak Mursi’yi istifaya çagirdi.
30 Mart: Misir Bassavcisi, Islami degerler ve Cumhurbaskani Muhammed Mursi’yi asagiladigi gerekçesiyle ülkenin taninmis komedyenlerinden Basim Yusuf hakkinda yakalama karari çikardi. Muhalefet partisi, yakalama kararini Mursi’nin hükümetine karsi çikanlari susturma hareketi olarak niteledi. Gözaltina alinip sorgulanan Yusuf, kefaletle serbest birakildi.
28 Nisan: Mursi, Suriye için baslattigi “Dörtlü girisimi’ etkinlestirmek amaciyla Tahran’da Iranli yetkililerle bir araya geldi.
26 Haziran: Mursi’nin 2 saat 40 dakika süren halka seslenis konusmasi, provokatif ve tehdit doluydu. Halkin taleplerine kulak tikamayi degerlendiren Mursi, hükümet karsiti gösterilere cevap olarak kendi taraftarlarina alana çikma çagrisinda bulundu.
28 Haziran: Yeniden Tahrir Meydani’ni dolduran milyonlarca Misirli, Mursi’nin istifasini istedi.
30 Haziran: Tahrir’deki gösteriler, ülkenin diger kentlerine de yayildi. Iskenderiye, El-Mahalla ve Süveys Kanali’ndaki kentlerde Mursi’nin istifasi için gösteriler düzenlendi. Muhalifler tarafindan kurulan Temerrüd (Isyan) Hareketi, Mursi’nin istifasi için 22 milyon imza topladigini açikladi.
